İntrauterin inseminasyonu (IUI)
Semen örneğinin yıkanarak, iyi hareketli spermlerin seçilip rahim içine verilmesi işlemidir. Bu yöntemin özelliği, hızlı hareket eden sağlıklı spermlerin seçilmesi, spermlere zararlı olan asit ortamın bertaraf edilmesi, spermin yumurtaya daha yakın bir yere bırakılması ve spermlere kadın fallop tüplerine ulaşma şansı verilmesidir- Kimlere yapılır?
-Erkeğe ait spermde hafif problerin gözlenmesi durumunda
-Kadında yunurtlamanın olmaması ya da yetersiz olmasında
-Açıklanamayan infertilitede
-Endometrioziste
-Imünolojik infertilitde
-Servikal faktör eşliğinde
-Cinsel işlev bozukluğunda
AŞILAMA NASIL YAPILIR: İnseminasyon işlemi için taze sperm örneği kullanılır. Kadına 1-3 hafta süre ile yumurta gelişimini sağlayan ilaçlar verildikten sonra ovulasyonu tetiklemek için hCG (çatlatma) yapılır. Bu iğneden 1.5 gün sonra bir kez veya iğneden sonraki 1. ve 3. günde 2 kez olmak üzere aşılama işlemi yapılır. Bu işlemlerle sonuç alınamadığında daha ileri tedavi yöntemlerine geçilir. Genellikle2 yada en fazla 3 uygulamadan sonra gebelik oranlarının artmadığı bilindiğinden daha fazla aşılama tekrarlamaya gerek yoktur. Aşılamanın da, her ne kadar basit bir işlem gibi görülse de mutlaka bu konuda tecrubeli bir ekip tarafından yapılması önerilir.
Bu uygulamadan önce kadında en az bir tüpün açık olduğunun gösterilmesi şarttır. İlaçsız spontan siklusta ya da ovülasyon indüksiyonu ile yumurta geliştirildikten sonra hCG yapılarak, gelişen bu yumurtanın çatlaması sağlanır. Bundan yaklaşık 36 saat sonra alınan semen örneği laboratuvarda özel yöntemlerle hazırlanarak örneğin hareketli ve nispeten normal yapıda spermlerden zengin olan kısmı ağrısız ve kolay bir işlem sonucu özel bir şırınga yardımıyla ile rahim içine bırakılır. İşlem birkaç dakikada sonlanır ve 20-30 dakikalık bir dinlenmeyi takiben hasta evine gidebilir.
Aşılama işlemi spontan yani yumurtanın kendiliğinden geliştiği sikluslarda yapılabileceği gibi ilaçlarla hazırlanmış sikluslarda yapılabilir. Yumurta gelişiminde klomifen sitrat gibi basit ilaçlar ya da enjeksiyonla uygulanan gonadotropinler kullanılabilir. Yumurta çatlamasının yine kendiliğinden olmasına izin verilebildiği gibi bu hCG gibi ilaçlarla sağlanabilir. Aşılama tek ya da iki gün üst üste ardışık olarak uygulanabilir. Ancak günümüzdeki verilere göre en başarılı sonuçlar gonadotropinlerle yumurta geliştirilen ve hCG ile yumurtanın çatlatıldığı sikluslarda elde edilmektedir
Eğer erkeğin spermlerinin sayı ve hareketi çok düşük ise aşılamadan beklenecek fayda çok azdır..!Bu sayı ve hareket konusunda tam bir fikir birliği olmasa da genellikle kabul gören görüş erkeğin spermlerine yıkama işlemi uygulandıktan sonra ileri doğru hareketli sperm oranının en az ml'de 5 milyonun üstünde olması gerektiğidir.!
Diğer önemli bir konu da spermlerin şekil bozukluklarıdır. Aşılama öncesinde sperm şekilleri de boyanmış örneklerde bu konuda tecrübeli kişilerce detaylı olarak değerlendirilmeli ve normal görünümlü sperm sayısının en az % 4-5 olması gerekmektedir.
Normal şekilli olmayan spermlerin sayı ve hareketleri iyi olsa bile yumurtanın kabuğunu delip içersine girmelerinde problem olabilir.
Aşılama ile gebelik oranları nedir? Aşılamanın başarısı başta kadının yaşı olmak üzere kısırlık süresi, tüplerin açıklığı ,erkek faktörünün varlığı ve şiddetine bağlıdır. Aşılama 35 yaşın üzerinde, ciddi erkek faktörü varsa (hareketli sperm sayısının 5 milyon/mL'nin altında olduğu durumlar) ve yumurtalık rezervi düşükse başarısı sınırlı bir tedavidir ve bu durumlarda tüp bebek tercih edilmelidir. Aşılama ile gebelik oranları %15 civarındadır. Aşılamanın en fazla 2-3 defa yapılması önerilmektedir. Gebe kalamayan çiftler tüp bebeğe yönlendirilmelidir.
Aşılamanın komplikasyonu var mıdır? Aşılamanın en önemli komplikasyonu çoğul gebeliktir.Bu nedenle yumurtalıkları uyarılan kadınlarda olgun yumurta sayısı 4'ten fazla ise bu risk hakkında çift uyarılmalı ve gerekirse tedavi iptal edilmelidir. Alternatif olarak aşılama tüp bebek tedavisine dönüştürülür. Bu durumda yumurtalar toplanır ve dışarıda döllendikten sonra gelişen embriyolar transfer edilir. Aşılamanın diğer komplikasyonu ise enfeksiyon gelişmesidir.
Özellikle vajinite bağlı akıntısı olan kadınlarda vajen ve rahim ağzı içindeki mikroplar rahim içine girerek tüpleri ve yumurtalıkları enfekte edebilirler. Ancak uygun koşullarda yapıldığında, aşılama sonrası enfeksiyon sıklığı çok sınırlıdır. Aşılama sonrası bir miktar kasık ağrısı ve kramp normal olarak görülebilir.
